مغز و ارتباطات آن

 


مغز انسان داراي قسمت‌هاي مختلف با عملكردهاي مختلف است. يكي از اين قسمت‌ها قشر مخ مي‌باشد.

قشر مخ مركز فرايندهاي عالي ذهن، محل ثبت احساس‌ها، آغاز اعمال ارادي، تصميم‌گيري و تدوين نقشه است. مغز انسان از تعداد زيادي سلول عصبي به نام نورون تشكيل يافته است. نورون‌ها در سراسر بدن وجود دارند. ارتباط بين قسمت‌هاي مختلف مغز، و نيز ارتباط بين مغز و ساير قسمت‌هاي بدن از مسير اين سلول‌هاي عصبي و توسط پيام عصبي صورت مي‌گيرد.



در واقع مغز از طريق اين سلول‌ها، پيام‌هاي مختلفي (پيام عصبي) را به قسمت‌هاي مختلف بدن فرستاده و پيام‌هايي نيز دريافت مي‌كند. ماهيت اين پيام عصبي در داخل يك سلول به صورت جريان الكتريكي (پتانسيل عمل) و در بين دو سلول به صورت نقل و انتقالات شيميايي (نوروترنسميتر) است. فعاليت الكتريكي نورون‌ها در سطح جمجمه سبب شكل‌دهي فعاليت الكتريكي مغز با عنوان امواج مغزي مي‌شود.

امواج مغزي انواع و کارکردهاي متفاوتي دارند و برحسب فركانس به انواع مختلف تقسيم مي‌شوند (امواج سريع‌تر داراي فركانس بيشتر، و امواج آهسته داراي فركانس كمتر هستند). همه اين امواج در تمام اوقات وجود دارند اما در شرايط مختلف كاركردي، غلبه با موج خاصي است. امواج مختلف مغزي و کارکردهاي آنها عبارتند از : موج دلتا ، موج تتا  موج آلفا ، موج SMR ، موج بتا  و گاما.  


دلتا (3-5/0 هرتز)
دلتا آهسته‌ترين موج مغزي است و در طي خواب عميق (بدون رویا) غلبه دارد و براي ترشح هورمون رشد و ترميم بافت‌هاي بدن مفيد است.

تتا (7-4 هرتز)
يادگيري‌ عالي، احساس سكون و آرامش، پذيرندگي زياد، برنامه‌ريزي مجدد ذهن، خيال‌پردازي، تفكر بدون خودسانسوري و خلاقانه، فراخواني خاطرات ناراحت كننده و رنج‌آور ذخيره شده در حافظه كاركردهاي موج تتا هستند.

آلفا ( 12-8 هرتز )
هنگاميكه آرام هستيد و پردازش اطلاعات ذهني زيادي نداريد، هنگاميكه چشمان خود را مي‌بنديد مغز شما امواج آلفاي زيادي به ويژه در ناحيه پس‌سري توليد مي‌كند. همچنين هنگام تفريح و لذت بردن از محيط اطراف غلبه با موج آلفاست. امواج آلفا در زمان و شكل مناسب سبب دستيابي به عملكرد بهينه، كاهش اضطراب، تقويت سيستم ايمني، تفكر مثبت، يكپارچگي ذهن و بدن، شهود، درون انديشي، تعادل هيجاني، احساس سرخوشي، آگاهي دروني و افزايش ترشح سروتونين مي‌شود.

 SMR ه(15-12 هرتز)
امواج SMR باعث استحكام بخشيدن به ذهن و بدن، پردازش و تمركز در آرامش، ايجاد هماهنگي بين محيط و فرد، كمك به خواب رفتن و تنظيم حركات بدن مي‌شود.

بتا (37-14 هرتز)
كنش‌هاي پيچيده ذهني(مثل سخن گفتن، بحث كردن و...)، تفكر انتزاعي فوق‌العاده، هشياري، تمركز، پايداري هيجاني، محاسبات رياضي، و افزايش متابوليسم با غلبه موج بتا در مغز بروز مي‌كند.

گاما (38 هرتز بهبالا)
موج گاما، سازمان دهنده مغز و هماهنگ كننده و يكپارچه كننده اطلاعات از قسمت‌هاي مختلف بدن است. غلبه اين موج با حافظه خوب، سرعت انتقال زياد اطلاعات، پردازش سطوح بالاي اطلاعات و يادگيري مسائل پيچيده همراه است